Leve het naturisme

THE MAJOR PROBLEMS IN THE WORLD ARE THE RESULT OF THE DIFFERENCE BETWEEN HOW NATURE WORKS AND THE WAY PEOPLE THINK

GREGORY BATESON

Tussen de ongebreidelde reeks zin en onzin op twitter sprong deze quote er direct uit. Postuum zette Gregory Bateson, de man achter het systeemdenken en de logische niveaus, me tot denken. Want wat wordt er een hoop gedacht en bedacht in organisaties. En wat levert dat een hoop op. Moois, maar ook gedoe. En misschien zijn we er inderdaad wel wat in doorgeslagen. Zijn we teveel gaan geloven in wat we denken. Gaan geloven in de maakbaarheid en meetbaarheid van het leven en het werk. Gaan geloven in de mythe van controle en beheersing. Met een overweldigende wolk ingewikkelde managementlogica tot gevolg. Het is bijna zó normaal geworden dat we het niet meer zien, en je ziet het pas als je het door hebt, om postuum een andere goeroe aan te halen.

Met een beetje geloof in je eigen denken is natuurlijk niets mis. Het levert zeker wat op, al is het maar de schijn van grip en zekerheid. Maar overdaad schaadt, en werkt verstikkend. We stompen erdoor af, verliezen bewegingsvrijheid en voelen ons machteloos. Aangeleerde hulpe-loosheid heet dat in de psychologie. Martin Seligman, één van de grondleggers van de positieve psychologie, deed daar in de jaren 60 al onderzoek naar. Het duidt op het passieve gedrag dat ontstaat wanneer mensen ervaren dat ze geen invloed hebben op hun omgeving. Wanneer we, overweldigd door systemen, methoden en procedures, ervaren dat er geen ruimte meer is voor autonomie, voor talent, voor speelsheid en ontdekken. Voor onze eigen natuur.

Tijd dus voor een omslag. Niet alleen om het werk leuker en prettiger te maken, maar ook omdat dit gewoon snoeihard nodig is. Omdat de wereld anno nu schreeuwt om natuurlijke, menselijke kwaliteiten als eigenaarschap, creativiteit en verwondering. Ze vormen de basis voor groei, vernieuwing en ontwikkeling. Dus: ontwaak de naturist in je organisatie! Ontbloot de kwaliteiten die verscholen gaan onder de beheersjas. De jas van ratio, rapportages en regulering, die allang geen bescherming meer biedt in het veranderde klimaat. Hoe verfrissend zou dat zijn! En welke mogelijkheden zouden dan ontstaan!

En ja, dat voelt ook naakt. En dat is het ook. Want we zijn niet meer gewend aan onbevangenheid, aan de ontregelende werking van experimenten, aan verwondering en gekkigheid. Maar Bateson was niet gek. Hij heeft na al die jaren nog steeds gelijk. Tijd voor een natuurlijke manier van organiseren.