Zeven begrippen die structureel verkeerd gebruikt worden

In visies, plannen en overleggen komen we regelmatig begrippen tegen die verkeerd worden gebruikt. Niet alleen vervelend voor taalpuristen, ook lastig omdat het zorgt voor verwarring. Met een aantal collega’s hebben we een overzicht gemaakt. 

Scenario:
Gaat over verschillende mogelijke toekomsten, dus externe factoren waarop een organisatie moet inspelen. En niet over keuzes die een organisatie zelf kan maken, dat zijn strategische opties of oplossingsrichtingen.

Programma:
Een programma is een geheel van samenhangende projecten, met een strategisch doel, complex en onzeker. Op grond van deze definitie zijn veel programmamanagers in de praktijk projectmanagers!

Zelfsturing:
Het is een geavanceerde organisatievorm waarin teams autonoom opereren en traditionele managementverantwoordelijkheden zijn overgedragen. Een grote wens van menig organisatie. Maar dan moet het resultaat wel meer zijn dan de zelfstandigheid die van elke professional verwacht zou mogen worden: die zelfstandigheid is één van de randvoorwaarden om tot zelfsturing te komen.

Effectief vs. efficiënt:
Staat gelijk aan het verschil tussen doeltreffendheid en doelmatigheid. Een project of proces is effectief als het doel is bereikt. Of het efficiënt is hangt af van de hoeveelheid middelen (uren, geld, grondstoffen) die gebruikt is om het doel te bereiken ten opzichte van wat verwacht of mogelijk was geweest.

Agile vs. Lean en Scrum:
Een agile aanpak gaat ervan uit dat omstandigheden tijdens het project veranderen. Om toch het eindresultaat te halen wordt behendigheid en lenigheid gevraagd. Agile is niet één methodiek maar een verzameling van principes en methodes. Scrum en Lean zijn twee voorbeelden van een agile aanpak. 

Lean vs. Scrum:
De overeenkomsten tussen Scrum en Lean zijn dat het voorbeelden zijn van agile aanpakken, dat ze gericht zijn op continu verbeteren, waarde toevoegen voor de klant en mensen belangrijker vinden dan tools. Maar er zijn ook duidelijke verschillen: Lean wordt vaak gebruikt om processen te verbeteren en verspillingen te elimineren. Waarbij de processen langlopend zijn en de focus op het eindproduct ligt. Scrum wordt toegepast om op kortere termijn nieuwe proto-types op te leveren en heeft daarmee een focus op deelproducten en innovatie. Daarbij wordt scrum vaak in kleinere teams (max 10-11 personen) toegepast terwijl Lean op de gehele organisatie wordt toegepast.

Transitie vs. transformatie:
Een transitie is een overdracht, van taken of financiën. In het Sociaal Domein wordt de term transitie vaak gebruikt in de context van de overdracht van taken van het Rijk naar gemeenten (decentralisatie). Een transformatie is een veranderingsproces van een organisatie of sector, gekenmerkt door innovatie van cultuur en werkprocessen. Een transitie is dus vaak nodig om een transformatie mogelijk te maken. Als het gaat om de beoogde inhoudelijke effecten van de decentralisaties wordt gesproken over de ‘transformatie van het Sociaal Domein’.

Heeft u zelf ook begrippen die u verwarrend vind? Laat het ons weten, wij verhelderen het graag!