In gesprek over Rijnlands organiseren - verslag event 20 januari '23
Afgelopen 20 januari hebben we meer dan 200 mensen mogen verwelkomen op ons event over Rijnlands organiseren. Tijdens dit symposium nam Jaap Peters, auteur van vele boeken zoals Het Rijnlandboekje en Intensieve menshouderij, ons mee in het Rijnlands gedachtengoed. Daarna was er de keuze uit een aantal workshops waarin we laten zien wat nodig is om cultuur- en gedragskenmerken als eigenaarschap en zelfsturing beter verankerd te krijgen. Onderstaand treffen jullie de verslagen aan van de diverse workshops en ook een korte sfeervideo.
Rijnlands Organiseren - Jaap Peters
Workshop Rijnlands organiseren om duurzaamheid te realiseren
Tijdens een workshop over duurzaamheid ontkomt men er niet aan om over de staat van de wereld te spreken. Gedurende deze workshop werd afgetrapt met een indrukwekkende video. In eerste instantie werden een aantal on-duurzame praktijken getoond, die een golf van ongemak door de zaal lieten trekken. Niet vreemd dat één deelnemer misselijk werd en niet verder wilde kijken. Gelukkig werden hierna beelden getoond van écht duurzame praktijken, die de stemming naar meer hoopvol brachten. Deze combinatie van ‘denkschaamte’ en hoop gaf de setting voor het leeuwendeel van de workshop: Een miniatuurversie van het proces om als organisatie te transformeren naar een duurzame organisatie door Rijnlands te organiseren. Dit begon met het kiezen van één van de verschillende duurzaamheidsthema’s, om onder andere hiermee vervolgens de huidige missie van één organisatie per thema om te vormen tot een duurzame missie. Vooral het thema ‘diversiteit en inclusiviteit’ genoot de aandacht. Middels één aan het hoofdthema gelinkt sub-thema werd als laatste stap de dialoog gevoerd om te komen tot een concreet stappenplan om de duurzame missie te realiseren. Om concreter te krijgen hoe deze stappen gehaald zouden worden, is de dialoog verder gevoerd over het geven van vertrouwen, maken van verbinding, vinden van de juiste vakmensen en de bestaande uitdagingen in bredere context. Eindresultaat van deze snelkookpan: Meerdere concrete stappenplannen om duurzaamheid te realiseren door Rijnlands te organiseren.”
Lees ons artikel over duurzaamheid
Verslag workshop Rijnlands organiseren binnen gemeenten
Zwamsessies, mogelijk makers en mensen in de frontlinie. Een gemiddelde buitenstaander zou niet raden dat dit over organiseren binnen gemeenten gaat. Toch is niets minder waar. De vraag die centraal stond was voor iedereen helder (hoe werkt Rijnlands organiseren in de praktijk en wat is nodig omdat te verbeteren?), maar het antwoord verschilde des te meer, met verrassende lokale termen, gebruiken en kaders.
Een diverse groep was onderdeel van deze gezamenlijke uitwisseling: burgemeesters, gemeentesecretarissen, bestuursadviseurs, programmamanagers en strategisch adviseurs. Wat opviel is dat het, ondanks dat het best lastig is om bestaande systemen te willen veranderen, er volop initiatieven waren om gemeenten meer Rijnlands te organiseren.
Zo organiseerde één gemeente “zwamsessies” waarin onderling nieuwe ideeën en initiatieven worden gedeeld om meer verbinding te creëren. Of een andere gemeente die met mogelijk makers het denken en doen van de organisatie wil versterken, waarin geredeneerd wordt vanuit vertrouwen in het vakmanschap, in plaats van vanuit verantwoording. Een andere gemeente is bezig om in de frontlinie (medewerkers die in direct contact staan met de burgers en de samenleving) meer ruimte te geven om maatwerk toe te passen. Opvallend was de overeenstemming in de wens om het (hardnekkige) Angelsaksisch denken los te willen laten en meer Rijnlands te willen organiseren, ook al is de ‘hoe’ nog niet bekend. Een welkome ontwikkeling. Ik zeg: meer zwamsessies met de frontlinie.
Lees ons artikel over Rijnlands organiseren binnen gemeenten
Verslag workshop Wonen en zorg
Binnen de workshop Wonen en Zorg zijn we met de deelnemers in dialoog gegaan over het gat tussen Wonen en Zorg dat tot steeds meer maatschappelijke problemen leidt. Aan de hand van twee concrete praktijkvoorbeelden en een aantal simpele lessen, hebben we verwonderpunten gedeeld maar hebben ok vastgesteld wat we zelf eraan kunnen doen met concrete actiepunten en hulpvragen. De sessie in uitgewerkt in een dialoogmap, die je hier kunt downloaden.
Download dialoogmap wonen en zorg
Lees ons artikel over wonen en zorg
Workshop Hoe bestuur en organisatie elkaar kunnen versterken
Hoe verbind je vanuit de Rijnlandse waarden ons systeem en leefwereld?
Hoe kan je vanuit het Rijnlands gedachtengoed als bestuurder de leefwereld versterken? En wat betekent dat voor de rol van de toezichthouder? Daarover gingen bestuurders en toezichthouders uit de zorg met elkaar in gesprek tijdens de workshop.
Een thema dat leeft gezien de opkomst voor deze workshop. Aan de hand van een drietal vragen kwam een dialoog op gang tussen de deelnemers en de panelleden. Dat laatste bestond uit een viertal betrokken en ervaringsdeskundige bestuurders en toezichthouders uit de zorgsector. Allen voorlopers als het gaat om het omarmen én in de praktijk brengen van het Rijnlands gedachtengoed.
Maar hoe doe je dat nu? Rijnlands organiseren. Een belangrijke succesfactor is om je allereerst bewust te worden vanuit welke waarden je opereert. Gelijkwaardigheid is een sleutelbegrip. Fieke van Deutekom, in het dagelijks leven bestuurder bij Kalorama en vandaag panellid, wist het mooi te verwoorden in de allesomvattende zin ‘ontmoet de ander als mens en niet als bestuurder’.
Ook ‘moed’ en ‘lef’ werden door meerdere deelnemers genoemd om de beweging van het traditionele ‘in control zijn’ naar het Rijnlands denken te maken. De moed om ruimte te geven, los te laten, de beweging van de organisatie te volgen. In aanvulling daarop noemde Gerard Bester, o.a. oprichter van het Gezinshuis, het belang van reflectie als instrument om nauw in contact te blijven met de werkelijkheid, en die te volgen in plaats van andersom.
Uiteraard speelt ook de Raad van Toezicht een cruciale rol in het geheel. Wil je Rijnlands organiseren echt omarmen dan vraagt dat om een Raad van Toezicht die op Rijnlandse waarden durft te sturen. Dat betekent bij de selectie aan de poort een goede screening op de match tussen de waarden van de organisatie en die van de potentiële toezichthouder.
Tot slot werden er onder de deelnemers inspirerende voorbeelden en verhalen gedeeld over wat het Rijnlands gedachtegoed hun organisaties heeft gebracht. Een greep uit de verhalen: veel meer onderlinge samenwerking, meer openheid en transparantie, meer initiatieven en blije professionals en cliënten. We ronden af met een positieve noot en gaan door naar de grote zaal voor het sluitstuk van de middag.
Lees ons artikel over Rijnlands organiseren en toezicht
Verslag van de workshop Rijnlandse Veiligheid
Het is een mooie vraag om een verslag te schrijven van je eigen workshop. Waarmee ik mijzelf meteen realiseer dat ik door een Rijnlandse bril kijk naar het vraagstuk, naar de wereld, naar de workshop en naar de deelnemers die meededen.
Tijdens de workshop zijn we gestart met de vraag ‘wat bedoel je met veiligheid en wat is dat voor jou?’. Van de 20 deelnemers kwamen hele mooie en heel verschillende beelden. Wat belangrijk blijft, en in het Rijnlands is het steeds het uitgangspunt, is jezelf realiseren dat iedereen een eigen manier heeft om betekenis te geven aan de wereld en dat wat er gebeurt. Is veiligheid dan iets wat je als een los onderdeel kan vastpakken en er een programma op kan loslaten, of is veiligheid de som van een aantal andere onderdelen, onderwerpen en omstandigheden? Al pratende ontstond verwarring in de hoofden van veel deelnemers: ‘We praten over vakmanschap, maar wat heeft dat nou met veiligheid te maken?’.
Rijnlands gedachtegoed gaat uit van complexiteit. Daarmee bedoel ik dat alles met elkaar te maken heeft en onderling verbonden is. Een organisatie is voor mij een bloem waar het midden de verbinding vormt van alle onderdelen en waar alle blaadjes een overlap hebben. Het centrum vormt de collectieve ambitie. Vanuit de keuze om Rijnlands als basisbesturingsfilosofie te gaan hanteren ligt de focus op vakmanschap, verbinding, vertrouwen en inspiratie. Als je in een organisatie de bewuste keuze maakt Rijnlands te gaan werken, dan leg je de focus op het ontwikkelen van vakmanschap, dan zullen mensen zich vertrouwd voelen om op het moment dat het ertoe doet een besluit te nemen. En ze moeten zich zo vertrouwd voelen dat ze willen uitleggen waarom ze doen wat ze doen. Precies daar ligt de relatie met veiligheid, want daarvoor is een veilige omgeving essentieel.
De vraag is dus of je een programma veiligheid gaat starten of dat je Rijnlands gaat organiseren en daarmee tegelijkertijd gaat werken aan een collectieve veiligheid. Start je een programma ‘Veiligheid’, ga je een training ‘Psychologische veiligheid vergroten’ verzorgen of ga je een organisatie-ontwikkelprogramma starten en ga je gezamenlijk de omstandigheden zo ontwikkelen dat psychologische veiligheid ontstaat?
Als je Rijnlands gaat organiseren ga je de hersens van alle deelnemers in de organisatie aanzetten; je gaat het individueel denken weer activeren en stimuleren. Dat gaat kraken in de hoofden van veel mensen, dat vraagt veel onderling vertrouwen om uit te spreken dat je het soms even niet meer weet, dat vraagt vertrouwen om dingen uit te proberen die je nog nooit gedaan hebt om je vakmanschap te vergroten. Dat vraagt verbinding omdat je van elkaar wil weten hoe je erin staat en dat jij je verhaal kwijt kan. Allemaal elementen die in een Angelsaksische organisatie minder relevant zijn omdat ze als niet-efficiënt ervaren worden. Daar is immers al voor je nagedacht, dat hoef je zelf niet meer te doen.
Organiseer je dus een training Veiligheid of help je alle mensen in de organisatie om het zichzelf eigen te maken en hun vakmanschap te vergroten. Ga je leidinggeven of ga je leiding-geven.
Sfeer impressie
Meer weten?
Ben je enthousiast en wil je verder met ons sparren? We zijn benieuwd naar je organisatiedoelen en horen dat graag in een online kennismaking. Je kunt contact met ons opnemen. We helpen je graag.
Neem contact op
