In de zorg werken, waarom zou je?

Werken in de zorg, het is een uur per dag voorovergebogen op een krukje zitten om beenwonden te verzorgen in de thuiszorg, het is voor de veiligheid van anderen op een bewoner gaan zitten die agressief is geworden door medicatie, het is over je eigen grenzen gaan om het rooster rond te krijgen. Met andere woorden, het is emotioneel en fysiek zwaar, het rooster is onregelmatig en het salaris, daar doe je het niet voor. Als promovenda heb ik onderzoek gedaan naar werkgeluk in de zorg. De vraag die ik mijzelf stelde was: “in de zorg werken, waarom zou je?”. Het antwoord op die vraag, is ook het antwoord in de zoektocht naar het vasthouden van medewerkers. 

Zorgmedewerkers kiezen hun beroep met het hart en met het doel om een positieve impact te hebben op het leven van diegene waarvoor zij zorgdragen. Werkgeluk, zich energiek voelen, en de wil om het werk te (blijven) doen, is afhankelijk van de mate waarin zij hun werk als betekenisvol ervaren. Wil je als zorgorganisatie je medewerkers duurzaam vasthouden? Zorg ervoor dat je betekenisvol werk mogelijk maakt[2].

Als managers en bestuurders mij vragen om iets te vertellen over het bevorderen van werkgeluk in de organisatie, vraag ik hen eerst te vertellen over hoe ze het nu aanpakken. Het antwoord is vaak een opsomming van initiatieven zoals vitaliteitsprogramma’s, fruitmanden, onboarding evenmenten, fietsenplannen en natuurlijk het jaarlijkse MTO. Dit zijn goedbedoelde initiatieven maar ze dragen niet structureel bij aan betekenisvol werk en binden medewerkers niet aan de organisatie. Deze initiatieven zouden de kers op de taart moeten zijn. 
 

Het bevorderen van betekenisvol werk vereist een structurele en organisatie brede aanpak[5]. Dit betekent ook dat de verantwoordelijkheid hiervoor niet enkel bij de HR-afdeling moet liggen.  Het vereist een gezamenlijke inspanning op alle niveaus – van individuele medewerkers tot management en de organisatie als geheel. Door bij alle facetten van het organiseren (strategie, inrichting, besturing, leiderschap en teamontwikkeling) bewust te zijn dat het betekenisvol werken ondersteunt in plaats van belemmert, met ruimte voor een open dialoog die de perspectieven van medewerkers respecteert, kunnen zorgorganisaties een omgeving creëren waar medewerkers zich gewaardeerd en in staat voelen om een betekenisvolle bijdrage te leveren. Hierbij hoeft de organisatie niet ‘perfect’ te zijn. Belangrijker is het gevoel dat men het samen doet en dat het aansluit bij de realiteit op de werkvloer. 

Neem het voorbeeld uit mijn eigen onderzoek, van de thuiszorg medewerkers die meerdere weken, elke dag, voorovergebogen op een krukje zaten om de beenwonden van een cliënt te verzorgen. Wat in dit voorbeeld het meeste afbreuk deed aan het werkgeluk was niet de fysieke belasting. Het was het gebrek aan urgentie bij de leidinggevende toen ze vroegen om een hoog-laag bed. Ze voelden zich niet gezien en vervolgens moesten ze veel energie steken in de administratieve rompslomp – tijd die ze niet konden besteden aan het verzorgen van de cliënt. Dát was desastreus voor het gevoel van betekenisvol werk in deze organisatie. Dit soort situaties zorgen ervoor dat medewerkers de handdoek in de ring gooien. 

[1] Kiezen voor houdbare zorg: mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak. WRR, 2021 (Link)

[2] Allan, B. A., Batz-Barbarich, C., Sterling, H. M., & Tay, L. (2019). Outcomes of meaningful work: A meta‐analysis. Journal of management studies, 56(3), 500-528.

[3] Rosso, B. D., Dekas, K. H., & Wrzesniewski, A. (2010). On the meaning of work: A theoretical integration and review. Research in organizational behavior, 30, 91-127.

[4] Pratt, M. G., & Ashforth, B. E. (2003). Fostering meaningfulness in working and at work. Positive organizational scholarship: Foundations of a new discipline, 309, 327.

[5] Janssen, J. L., Lysova, E. I., Wickert, C., & Khapova, S. N. (2022). Employee reactions to CSR in the pursuit of meaningful work: A case study of the healthcare industry. Frontiers in Psychology, 13, 969839. (Link)