Case: Netwerkgemeente Alkmaar
De opdracht
De gemeente Alkmaar ontwikkelt zich naar een netwerkgemeente. De essentie daarvan is dat de gemeente zich concentreert op beleid en opdrachtgeverschap en dat de uitvoering van taken op afstand wordt gezet in verzelfstandigde onderdelen. Rijnconsult in samenwerking met KokxDeVoogd hebben de gemeente en de nieuwe te vormen organisaties intensief ondersteund bij het daadwerkelijke ontvlechten en verzelfstandigen van zes uitvoerende organisatieonderdelen met in totaal zo’n 300 FTE en 50 miljoen budget.
Het resultaat
Het resultaat is dat er zes organisatieonderdelen zijn ontvlochten uit de gemeentelijk organisatie, elk met een passende rechtsvorm. Stadswerken en Sportbedrijven zijn overheidsNV’s geworden, Theater De Vest en het Stedelijk Museum Alkmaar zijn omgevormd naar stichtingen, Parkeren is overgebracht naar de Coöperatie ParkeerService en Belastingen is samengevoegd in de Gemeenschappelijke Regeling Cocensus. Dit traject is van start tot finish in negen maanden afgerond, met veel draagvlak bij medewerkers, bestuur en raad.
Het inzicht
Om regie te voeren moet je wel beleid hebben. Regie begint bij beleid, ook als het om taken gaat die vooral uitvoering zijn. Is dat er niet of onvolledig, moet je naast verzelfstandigen ook aandacht geven aan beleidsontwikkeling om regie mogelijk te maken. En daarna de aansturing vanuit de gemeente goed organiseren.
Boedelscheiding is samenwerken en onderhandelen. In een ontvlechtingsoperatie trekken latende en vertrekkende organisatie vaak samen op. Het is echter goed om in het proces ook een expliciet moment van onderhandelen tussen latende en vertrekkende organisatie in te bouwen. Dan sta je tegenover elkaar, en dan maak je deals over alle grensgeschillen. Een onafhankelijke adviseur is dan van grote waarde.
