Weg met de magie: de heilige integraal van de Omgevingswet

We weten niet precies hoe het eruit ziet, het verschijnt in verschillende vormen en er gaat een magische kracht vanuit – het is de graal die ridder Parcival in zijn mythische zoektocht probeert te achterhalen, nadat hij die eerder aan zich voorbij heeft laten gaan. Veel gemeenten zoeken naar die graal. De tovenarij van gemeenten zit verstopt in zinnen als “we gaan van buiten naar binnen denken”, “we willen van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie” en de klassieker der klassiekers: “we gaan integraal werken”.

Ook bij de projecten en programma’s die we begeleiden in het kader van de Omgevingswet herkennen we die zoektocht naar de heilige integraal. Ter illustratie het volgende citaat uit de column “Man met kloten, dijk van een wijf”[1]: “(..) de muren en de onderlinge spanning tussen beleidsafdelingen moeten doorbroken worden. Hierin is nog veel werk te verzetten. Een klein maar tekenend voorbeeld van hoe ver dit integrale denken vaak nog moet komen. In gemeente X bevindt zich een industrieterrein, hier ligt een groenstrook met laag ecologische waarde. De ondernemers in het gebied ondervinden een parkeerprobleem: de groenstrook wordt op hun verzoek door afdeling Ruimte aangepast naar parkeerhaventjes. Om het geheel aan te kleden worden de haventjes voorzien van bomen en struikjes. Iedereen tevreden toch? Behalve dan de afdeling Beheer: dit initiatief betekent een extra uitgavenpost, terwijl zij net bezig zijn om te bezuinigen…” 

Integraal werken lijkt zeer verstandig om te doen. Toch hebben wij die zoektocht eerder “verlammend” genoemd, in onze publicatie “Verdraaid goed advies, om veranderingen waar te maken in het sociaal domein”. Hierin hebben we 16 lessen gebundeld die we destilleerden uit onze ervaringen met veranderen in het sociaal domein. Diezelfde lessen zijn zonder meer van toepassing bij de implementatie van de omgevingswet.

De les over integraal werken is om niet alles aan de voorkant ‘integraal’ te willen bedenken. Breng alle betrokkenen bij elkaar, definieer een gedeeld beeld van het resultaat en rust niet voordat een overtuigende aanpak is ontwikkeld. Bovenstaand voorbeeld van het industrieterrein laat zien dat juist die praktische aanpak misschien niet de heilige integraal oplevert, maar wel concreet inzicht in hoe het de volgende keer beter kan. Weg met de magie!

[1] Afkomstig uit een column van Antea, onze partner in een van projecten voor de Omgevingswet. Zie voor de volledige tekst http://www.anteagroup.nl/nl/blog/de-projectleider-omgevingswet-%E2%80%98...