Houding en gedrag cruciaal bij implementatie omgevingswet
In 2019 treedt naar verwachting de Omgevingswet in. De verandering in de manier van werken zal een enorme impact hebben op gemeenten en spelers in de keten. Niet alleen vanuit een organisatorisch en bedrijfsmatig perspectief, maar vooral op het gebied van leiderschap en cultuur. Aandacht voor houding en gedrag zijn in dat kader onmisbaar.
Nog meer dan bij andere grote transities, wordt tijdens de implementatie van de Omgevingswet de rol van houding en gedrag cruciaal, stelt Erwin van de Pol, organisatieadviseur bij Rijnconsult, die zelf bij een aantal gemeenten betrokken is bij verkenningen en voorbereidingen. “In de nieuwe manier van werken is een wisseling van perspectief nodig, waarbij de burger veel meer centraal gaat staan”, licht hij toe.
Diverse veranderingen maken van de Omgevingswet een complexe transitie. Zo wordt bijvoorbeeld de rol van de overheid een andere. Van de Pol: “De overheid is niet meer de almachtige bepaler of toetser van wat kan en mag gebeuren, maar veel meer regisseur.” Dit vergt van professionals dat ze de overgang maken van een besluitvormende rol naar een meer faciliterende rol. “Dat klinkt eenvoudig, maar mensen zijn gewend om decennia lang op een bepaalde manier te werken, waarbij onzekerheidsreductie centraal stond. Probeer die vastgeroeste controle patronen er maar eens uit te krijgen”, aldus Van de Pol.
De behoefte aan een meer holistische benadering – door de overgang van bestemmingsplannen naar één omgevingsplan – vraagt van gemeenten om een integrale kijk op zaken aan te nemen. “Omdat een initiatief vaak een belangenafweging over meerdere sectoren en belangen vraagt, is een integrale aanpak vereist. Hierdoor zullen gemeenten nog meer integraal moeten kijken naar alle ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente en daarbuiten”, legt Van de Pol uit. Dit betekent dat gemeenten verder moeten kijken dan hun eigen grenzen, en dat samenwerking met andere partijen uit de keten meer op de voorgrond zal moeten staan. “Op het gebied van netwerkorganiseren moeten veel gemeenten nog een extra slag maken in de relatie tot hun regionale partners, zoals provincie, waterschappen, buurgemeenten en andere organisaties. De samenwerking zal veel intensiever zijn en met name in de beginfase meer onvoorspelbare juridische consequenties kunnen hebben”, aldus de Rijnconsult adviseur.
Specialisten
