‘De dam’
In deze rubriek kiezen adviseurs een nummer dat voor ‘verandering’ staat. Adviseur Auke koos voor het nummer Silent song : No.5 , farewell, O world, farewell, O world
“Muziek gemaakt door de Oekraïense componist Valentin Silvestrov. Ik kan er niets van verstaan maar het raakt bij mij een snaar. Door de manier waarop het nummer wordt gezongen maar ook door de combinatie van verdriet en schoonheid.”
Hoewel er leukere dingen zijn om aan te denken dan de oorlog in Oekraïne, kon ik het deze week niet uit mijn gedachten zetten. Onlangs maakte ik met een vriend een reis naar Lviv in Oekraïne, maar we hebben onze bestemming niet bereikt vanwege het toenemende gevaar. In plaats daarvan sloegen we bij Krakau linksaf en besloten we Praag opnieuw te ontdekken, gevolgd door een rit naar het Harzgebergte (hoewel het eigenlijk meer heuvels zijn dan bergen, volgens Wikipedia).
Tijdens de roadtrip werd ik steeds geconfronteerd met de enorme littekens die we als mensheid achterlaten in het landschap, als gevolg van onze directe of indirecte invloed. Neem bijvoorbeeld de immense eentonigheid van het landschap in Polen. Dit land moet ooit vol gestaan hebben met bomen en verschillende plantensoorten, maar door grootschalige herverkaveling tijdens het communistische regime is daar weinig van overgebleven, behalve uitgestrekte vlaktes met monotone begroeiing. Biodiversiteit is er nauwelijks meer. Ook de massale boomsterfte in Duitsland, veroorzaakt door een kleine kever, is een direct gevolg van menselijk handelen. Klimaatverandering zorgt voor drogere of nattere gebieden. Bomen kunnen zich niet aanpassen in drogere streken, waardoor de bast uitdroogt. De Letterzetter, een kleine kever, legt daar eitjes in en de larven voeden zich met de sapstromen van de boom, met als gevolg dat deze sterft. Het is zo'n wijdverbreid probleem dat er in dat gebied meer dode dan levende bomen te vinden zijn.
Op onze laatste overnachtingsplaats verbleven we bij het water, dankzij menselijk ingrijpen. We bevonden ons namelijk aan een stuwmeer. Het is belangrijk om te weten dat mijn vriend, met wie ik deze reisjes maak, boswachter is en stuwmeren beschouwt als een van de ergste ingrepen van de mens in het landschap (uiteraard heeft iedereen zijn eigen mening hierover). Een stuwmeer kan misschien een mooie plek zijn om je tent op te zetten en te zwemmen, maar het belemmert bijvoorbeeld de migratie van vissen. Bovendien is er geen variatie in het waterpeil, wat resulteert in een soort monocultuur. Het is opnieuw een voorbeeld van hoe menselijk ingrijpen kan leiden tot eentonigheid.
Tijdens deze roadtrip konden we niet voorzien wat er momenteel in Oekraïne gebeurt. De Kachovka-dam, die 3 kilometer lang is en een meer van twee keer de omvang van het IJsselmeer (230 kilometer lang en 25 kilometer breed) achter zich heeft, bestaat niet meer. Mensen hebben het opgeblazen. De dam was ooit door mensen aangelegd, met alle gevolgen voor mens en natuur, en nu is het vernietigd, opnieuw met enorme gevolgen voor mens en natuur...
Die oorlog brengt veel onrust en onzekerheid met zich mee voor de mensen in Oekraïne, Rusland en eigenlijk voor een groot deel van de wereld. Telkens zie je de spanning tussen ingrijpen en afwachten. Zowel mensen als de natuur zijn de slachtoffers van het handelen van anderen. Maar als je verder kijkt dan alleen het leed, ontdek je iets opmerkelijks: de immense veerkracht van zowel de natuur als de mens. Mensen die elkaar helpen, mensen die zich inzetten voor de natuur, die zich telkens weer herstelt (vaak sneller dan mensen dat kunnen, trouwens). Deze veerkracht geeft mij hoop!
Auteur
